एक अध्ययनले भनेको छ कि तँपाइले फेरेको श्वाशको हावा शुद्ध छ कि छैन भन्ने प्रमाण खोज्न तँपाई कुन देशमा बस्नुहुुन्छ भन्ने कुराले निक्र्याैल गर्छ । यदि तपाईं यो उच्च आय भएका देशको शहरमा बस्नुहुन्छ भने तपाईंलाई हावामा सास फेर्न सक्ने दुई मध्ये एक जनाको सम्भावना हुन्छ जुन वायु प्रदूषणका लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनले तोकेभन्दा र निर्देशिकाहरूमा उल्लेख गरिएको भदा भन्दा बढी प्रदुषण छ तर यदि तपाईं कम वा मध्यम आय भएको देशको शहरमा बस्नुहुन्छ भने, स्वच्छ हावामा सास फेर्न सक्ने सम्भावना अझै धेरै कम छ । यी देशका शहरहरूले वायु गुणस्तर निर्देशनहरू पूरा गरेकै छैनन ।

विश्व जनसंख्या खतरनाक पदार्थ र अव्यवस्थित फोहोर आमनागरिकको सहमति बिना जथाभावि फालिएका छन । जसले समान्य जिवनस्त्तर रोग र अशक्ततामा बाचिँरहेको हुन्छ । वास्तवमा यो मानव अधिकार उल्लघंन हो । खतरा पुर्ण जिन्दगि त फोहोरमा काम गर्नेहरुको जति कता होला र ?

अनौपचारिक रिसाइकलरहरु ती मानिस हुन जसले औपचारिक फोहोर व्यवस्थापन प्रणालीको बाहिर रिसाइक्लेबल सामग्रीहरुलाई संकलन गर्छन्। तिनीहरू एक बिर्सेका डेमोग्राफिकहरू हुन । जसले अस्वस्थ र खतरनाक परिस्थितिहरूमा अपर्याप्त उपकरणहरूसँग काम गर्ने झुकाव राख्छ, र अक्सर अस्थिर आय र सामाजिक बहिष्कार जस्ता जोखिमहरूको सामना गर्दछ। प्रदूषणको खतरनाक प्रभावबाट धेरै जोखिममा रहेका व्यक्तिहरू हुन्।

विश्व स्वास्थ्य संगठनको अनुमान छ कि विश्वव्यापी रूपमा हुने सबै मृत्युको २३ प्रतिशत ( २०१२ मा कुल १२.६ मिलियन मानिस वातावरणीय जोखिममा छन । कम र मध्यम आय भएका देशहरूले प्रदूषण(सम्बन्धित बिरामीहरूको असर भोग्छन्, बालबालिका, महिला र सबैभन्दा कमजोर जोखिममा परेको असंबद्ध प्रभावको साथ वायु प्रदूषणले मात्र प्रत्येक वर्ष विश्वव्यापी सात लाख मानिसलाई मारेको छ।

यसको प्रतिक्रियामा, संयुक्त राष्ट्र मानव अधिकार परिषद्ले मार्च २०१२ मा मानवअधिकार र वातावरण सम्बन्धी एक जनादेश स्थापित गर्‍यो, सुरक्षित, स्वस्थ र दिगो वातावरणको आनन्द सम्बन्धी मानव अधिकारको दायित्व अध्ययन गर्न। संयुक्त राष्ट्र पर्यावरण कार्यक्रम २०१२ मानव अधिकार र वातावरण मा विशेष डेभिड आर बॉयड संग नजिकबाट काम गर्दछ।

संसार कस्तो देखिन्छ यदि स्वस्थ वातावरणको उपभोगलाई सर्वव्यापी रूपमा आधारभूत मानव अधिकारको रूपमा मान्यता दिइयो भने विश्वको पहलबाट र्भएतापनि पानी र माटो प्रदूषणको अन्त्यका लागि जोड दिइरहेका छन तर वायु प्रदूषण प्रायः सबैले भलिरहेका छन ।

युएनईपी भन्छ पहिलो र रसायन र फोहोरको ध्वनि व्यवस्थापनलाई प्राथमिकतामा राख्नु पर्नेछ । रसायन र विश्वव्यापी फोहोरको ध्वनि व्यवस्थापन बिना, सबैको लागि समानता, न्याय र मानवीय मर्यादा प्राप्त गर्न असम्भव हुनेछ। जहाँ रसायनले हाम्रो दैनिक विकासमा योगदान पुर्‍याउँछ, रसायन र फोहोरको अनौंठ व्यवस्थापनले हाम्रो समाज र वातावरणको लागि खतरनाक प्रदूषणको स्रोत सिर्जना गर्न सक्छ।

दोस्रो, यी विषयहरूमा ज्ञान र जानकारी बाडनका लागि पनि सुधार गर्नुपर्नेछ । कसरी कमजोर मनसाय भएका व्यक्तिहरूको संलग्नतालाई सुधारतर्फ लाने होला
सोच्ने ।  वातावरणीय मुद्दाहरु सबै सम्बन्धित नागरिकहरु को सहभागिता संग राम्रोसँग व्यवस्थित छन्। अर्को शब्दमा, रसायन र फोहोरबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित हुनेहरूलाई उचित रूपमा सूचित र सशक्त पार्नु कुञ्जी