देशभर मनसुन सक्रिय अवस्थामा रहेकाले बिहीबारसम्म देशका धेरैजसो स्थानहरूमा हल्कादेखि मध्यम वर्षा हुने सम्भावना रहेको छ। मंगलबारको दिन बागमती, गण्डकी, लुम्बिनी र प्रदेश नं. १ मा केही स्थानहरूमा भारी वर्षाको सम्भावना रहेको पनि हुनसक्ने जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ। यस्तो अवस्थामा पहाडी क्षेत्र, नदी तथा खोला किनारका बासिन्दाहरूलाई सतर्क रहन आग्रह गरिएको छ, किनभने बाढी र पहिरोको जोखिम देखिएको छ।

बुधबार मौसम आंशिकदेखि सामान्य बदली हुने अनुमान गरिएको छ। तर, गण्डकी र सुदूरपश्चिमका केही भागहरूमा मेघगर्जनसहित वर्षा जारी रहने देखिन्छ। बिहीबारको दिनसम्म आइपुग्दा मनसुन केही कमजोर हुने संकेत देखिएको छ। त्यसदिन थोरै स्थानमा मात्रै हल्का वर्षा हुने सम्भावना रहेको छ भने बाँकी भूभागमा मौसम खुल्ने अपेक्षा गरिएको छ। आगामी दिनहरूमा यात्रा, कृषि, निर्माण कार्य वा अन्य खुला ठाउँमा हुने गतिविधिमा संलग्न जनताले मौसमको अवस्थालाई ध्यानमा राखी आवश्यक सतर्कता अपनाउन सुझाव दिइएको छ। जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जारी गरेका नियमित अपडेटहरूमा ध्यान दिनु उपयुक्त हुनेछ।

पछिल्ला केही सातादेखि नेपालभर मौसम अत्यन्त अस्थिर देखिएको छ। कहिले घाम लाग्ने, केही समयमै कालो बादल लाग्ने र तुरुन्तै पानी पर्ने अवस्थाले जनजीवन प्रभावित पारिरहेको छ। यस्तो अवस्था किन भइरहेछ भन्नेबारे मौसमविद्हरूका अनुसार विभिन्न कारण छन्, जसले मौसमलाई बारम्बार परिवर्तन गराइरहेको छ।

सबैभन्दा प्रमुख कारण भनेको हाल सक्रिय रहेको मनसुन प्रणाली हो। बङ्गालको खाडीबाट आउने नमीयुक्त वायु नेपालतिर प्रवेश गर्दा एकाएक बादल लाग्ने र पानी पर्ने गर्दछ। कहिले-काहीं यो प्रणाली कमजोर हुने र पुनः सक्रिय हुने क्रमले मौसममा उतारचढाव देखिन्छ। यही कारणले गर्दा देशका विभिन्न स्थानमा एकै दिनमा फरक-फरक मौसम देखिन्छ।

त्यसैगरी, जलवायु परिवर्तन पनि अर्को मुख्य कारण हो। वातावरणीय सन्तुलनमा आएको गडबडीका कारण अब मौसम पुरानाझैं स्थिर छैन। वर्षा हुने समय, मात्रा र ढाँचामा पनि ठूलो परिवर्तन आएको मौसमविद्हरू बताउँछन्। गर्मी, चिसो र वर्षा बीचको सन्तुलन अब अनिश्चित बन्दै गएको छ।

नेपालको भौगोलिक बनावटले पनि मौसमलाई अस्थिर बनाउने गर्दछ। हिमाल, पहाड र तराईको फरक भौगोलिक स्वरूपले गर्दा हरेक क्षेत्रमा मौसम फरक देखिनु सामान्य हो। एकै समयमा पूर्वी नेपालमा भारी वर्षा भइरहेका बेला पश्चिमी भागमा चर्को घाम लाग्न सक्छ। यसबाहेक, पश्चिमी विक्षोभ, स्थानीय वायुप्रवाह र बस्तीको विस्तारले पनि मौसममा अस्थिरता थप्ने गरेको छ। वातावरणविद्हरूको भनाइमा जलवायुमा दीर्घकालीन परिवर्तन रोक्न वातावरणमैत्री व्यवहार आवश्यक छ। तापक्रम नियन्त्रण, हरियाली संरक्षण, प्लास्टिक प्रयोग नियन्त्रणजस्ता उपाय अवलम्बन नगरेसम्म यस्तो अस्थिरता बढ्ने खतरा रहन्छ।